5253 sayılı Dernekler Kanunu’nun “Değiştirilen ve yürürlükten kaldırılan hükümler” başlıklı 38 inci maddesinin “G” bendi; “Yardım toplama faaliyeti bir ilin birden fazla ilçesini kapsıyorsa o ilin valisinden, bir ilçenin sınırları içinde ise o ilçenin kaymakamından izin alınır. Yardım toplama faaliyeti birden fazla ili kapsıyorsa yardım toplama faaliyetine girişecek gerçek veya tüzel kişilerin yerleşim yerinin bulunduğu ilin valisinden izin alınır ve Yardım toplama faaliyetleriyle ilgili işlemler dernekler birimlerince yürütülür.” hükmüne amirdir.
2860 sayılı Yardım Toplama Kanunu’nun “Yardım Toplayabilecek Olanlar” başlıklı 3. maddesine göre;
Kamu yararına uygun olarak, amaçlarını gerçekleştirmek, muhtaç kişilere yardım sağlamak ve kamu hizmetlerinden bir veya bir kaçını gerçekleştirmek veya destek olmak üzere gerçek kişiler, dernekler, kurumlar, vakıflar, spor kulüpleri, gazete ve dergiler yardım toplayabilirler
Yardım toplama faaliyeti bir ilin birden fazla ilçesini kapsıyorsa o ilin valisinden, bir ilçenin sınırları içinde ise o ilçenin kaymakamından izin alınır. Yardım toplama faaliyeti birden fazla ili kapsıyorsa yardım toplama faaliyetine girişecek gerçek veya tüzel kişilerin yerleşim yerinin bulunduğu ilin valisinden izin alınır. Yardım toplama faaliyetleriyle ilgili işlemler dernekler birimlerince yürütülür.
Bu kapsamda yardım toplama faaliyeti bir ilçe sınırları içinde yapılacak ise ve bu ilçelerde dernekler biriminin bulunmaması halinde yardım toplamaya ilişkin iş ve işlemler kaymakamlıklar bünyesinde yerine getirilecektir.
Yardım toplama faaliyetinde görevlendirilecekler arasında kamu görevlileri bulunuyorsa, 5072 Sayılı Kanun hükümleri saklı kalmak kaydıyla bunlarla ilgili mülki amirden alınan izin belgesi alınacaktır.
Dernek üyelerine verilen yetki belgeleri, dernek veya şube merkezlerinin bulunduğu il veya ilçe sınırları içinde sadece bağış kabulünde ve üye aidatı toplamada kullanılabilmektedir. Bu nedenle, derneklerin bu yetki belgeleriyle yardım toplama faaliyetinde bulunmaları mümkün değildir.
Dernek ve vakıfların makbuzla yardım toplama faaliyetlerinde, Yardım Toplama Esas ve Usulleri Hakkında Yönetmeliğin 9 uncu maddesi gereği, bahse konu kuruluşlar tarafından bağış makbuzlarından ayrı olarak bastırılacak makbuzların kullanılması gerekmektedir .
“Yardım Toplama Şekilleri” Madde 5
Makbuzla
Belirli yerlere kutu koyarak,
Bankalara hesap açarak,
Yardım pulu çıkararak,
Eşya piyangosu düzenleyerek,
Kültürel gösteriler ve sergiler düzenleyerek,
Spor gösterileri,
Gezi ve eğlenceler ( konser ) düzenleyerek
Makbuz ve biletlerin ( davetiyelerin ) biçimi, bastırılması, kullanılması ve dağıtılması hususlarına ait esaslar yönetmelikte belirtilir.
YARDIM TOPLAMA ESAS VE USULLERİ HAKKINDA YÖNETMELİK’ in , “Makbuz ve Biletler” başlıklı 9. maddesine göre;
Madde 9 – Yardım toplama faaliyetinde kullanılmak üzere bastırılan makbuzlar müteselsil ve sıra numarası taşıyacak şekilde ve ciltler halinde tertip edilir. Ciltleri oluşturan asil ve koçan yaprakları aynı renk kağıtlara basılır.
Dernekler, kurumlar, Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıfları dışındaki diğer vakıflar ve spor kulüplerinin yardım toplama faaliyetlerinde kullanacakları makbuzlar, gelir makbuzlarından ayrı olarak bastırılır.
Makbuzların asıl ve koçanlarında; gerçek kişilerce bastırılması halinde sorumlu kurul üyelerinden en az ikisinin ad, soyad ve adresleri; dernek, kurum, Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıfları dışındaki diğer vakıflar veya spor kulüplerince bastırılması halinde bu kuruluşların adı, varsa kısa adı, adresi, hangi amaçla yardım toplandığı, izin veren makam, verilen izin tarih ve sayısı ile izin başlangıç ve bitiş tarihine ait bilgiler bulunur.
Eşya piyangosu düzenlenerek yardım toplanması halinde bastırılacak biletlerle, kültürel gösteriler ve sergiler, spor gösterileri, gezi ve eğlenceler düzenlenmek suretiyle yardım toplanması hallerinde bastırılacak bilet ve davetiyelerde de üçüncü fıkrada yazılı bilgilerin bulunması ve ayrıca rakam ve yazı ile olmak üzere bilet ve davetiye bedellerinin gösterilmesi zorunludur.
Yardım toplanmasına izin veren makamın uygun görmesi halinde üzerinde rakam ve yazı ile yardım miktarı belirtilmiş maktu makbuzlar da bastırılabilir. Bu makbuzlarda da üçüncü fıkrada yazılı bilgilerin bulunması zorunludur.
Makbuz ve biletler seri numaralı olarak bastırılır ve noter damgalı olarak satışa arz edilir.
Not: İl veye ülke genelinde ki yardım toplama talepleri için Dilekçe ile valilik makamına (İl Dernekler Müdürlüğü) ilçe genelinde yardım toplamak için ise ilgili kaymakamlığa müracaat edilecektir.
TÜZEL KİŞİLERİN YARDIM TOPLAMA TALEPLERİNDE ;
MAKBUZLA
Yönetim kurulu kararı,kararda: hangi amaç için toplanacağı,
Süresi, ( en fazla 1 yıl )
Yardım toplamanın kapsadığı alan ( İl, ilçe -yurt içi ve yurt dışı)
Kaç kişi görevlendirilecek,
Bastırılacak makbuzun beher değeri,
Cilt sayısı ve toplam miktar,
Keşif özeti( gelir gider hesabı)
Görevlendirilecek kişilere ait 2’ şer adet vesikalık resim ile yine bu kişilerin TC Kimlik numaraları adresleri ve adli siciliyle ilgili beyanı gerekmektedir.
İl veye ülke genelinde ki yardım toplama talepleri için Dilekçe ile valilik makamına (İl Dernekler Müdürlüğü) ilçe genelinde yardım toplamak için ise ilgili kaymakamlığa müracaat edilecektir.
KUTU KOYMAK
Yönetim kurulu kararı,
Kararda, hangi amaç için yardım toplanacağı,
Kutuların konulacağı yerler
Bu yerlerden ( işyeri) izin ( müsaade) yazıları ,
Kutuların konulacağı süre,
Kutuları açmak üzere kimlerin görevlendirileceği,
Keşif özeti
Görevlendirilecek kişilere ait 2’ şer adet vesikalık resim ile yine bu kişilerin TC Kimlik numaraları adresleri ve adli siciliyle ilgili beyanı gerekmektedir.
İl veye ülke genelinde ki yardım toplama talepleri için Dilekçe ile valilik makamına (İl Dernekler Müdürlüğü) ilçe genelinde yardım toplamak için ise ilgili kaymakamlığa müracaat edilecektir.
BANKALARDA HESAP AÇMA
Yönetim kurulu kararı,
Yardım toplamanın amacı, Süresi, ( en fazla 1 yıl )
Kapsadığı alan il-ilçe-yurt içi veya yurt dışı,
Açılacak olan banka hesap numaralarının cinsi (YTL-DOLAR-EURO)
Banka isimleri,
Kimler görevlendirilecek,
Görevlendirilecek kişilere ait 2’ şer adet vesikalık resim ile yine bu kişilerin TC Kimlik numaraları adresleri ve adli siciliyle ilgili beyanı gerekmektedir.
Keşif özeti( Gelir- gider) raporu
İl veye ülke genelinde ki yardım toplama talepleri için Dilekçe ile valilik makamına (İl Dernekler Müdürlüğü) ilçe genelinde yardım toplamak için ise ilgili kaymakamlığa müracaat edilecektir.
EŞYA PİYANGOSU TERTİPLEMEK
Yönetim Kurulu Kararı,
Kararda Hangi Amaç İçin Piyango Tertipleneceği,
Keşif Özeti,
Piyango Biletlerinin Bastırılacağı Matbaa Adı,
Kaç Adet Bilet Bastılaracağı,
Çekilişin Sınırı, İl,İlçe
Dağıtılacak İkramiyelerin Adedi, Cinsi, Birimi ve Toplam Değeri,
Çekilişe Katılma Şartları,
Çekilişin Yapılacağı Tarih, Saat, Yer Ve Ne Şekilde Yapılacağı,
Piyango Çekilişinde Görevlendirilecek Şahısların İsimleri,
Görevlendirilecek kişilere ait 2’ şer adet vesikalık resim ile yine bu kişilerin TC Kimlik numaraları adresleri ve adli siciliyle ilgili beyanı gerekmektedir.
İkramiye Kazanların Hangi Tarihte Ne Şekilde İlan Edileceği, (Çekiliş Sonuçları Çekilişten İtibaren En Geç Bir Hafta İçinde Gazetede Yayınlanır. )
İl veye ülke genelinde ki yardım toplama talepleri için Dilekçe ile valilik makamına (İl Dernekler Müdürlüğü) ilçe genelinde yardım toplamak için ise ilgili kaymakamlığa müracaat edilecektir.
YARDIM PULU
Yönetim Kurulu Kararı,
Kararda, Ne Amaçla Yardım Toplanacağı, Süresi, ( en fazla 1 yıl )
Kat Adet Pul, Bedeli Ve Toplamı,
Keşif Özeti, Gelir Gider,
Kaç Kişi Görevlendirileceği,
Görevlendirilecek kişilere ait 2’ şer adet vesikalık resim ile yine bu kişilerin TC Kimlik numaraları adresleri ve adli siciliyle ilgili beyanı gerekmektedir.
Yardım Toplamanın Sınır İl, İlçe
İl veye ülke genelinde ki yardım toplama talepleri için Dilekçe ile valilik makamına (İl Dernekler Müdürlüğü) ilçe genelinde yardım toplamak için ise ilgili kaymakamlığa müracaat edilecektir.
DAVETİYE MUKABİLİ
Yönetim Kurulu Kararı,
Kararda, Hangi Amaç İçin Yardım Toplanacağı,
Gece, Eğlence Konser Yeri., Saati, Katılan Sanatçıların İsim Listesi,
Davetiyelerin Kimler Tarafından Satılacağı,
Kaç Adet Davetiye Bastırılacağı,
Davetiyelerin Beher Değeri Ve Toplam Miktarı
Görevlendirilecek kişilere ait 2’ şer adet vesikalık resim ile yine bu kişilerin TC Kimlik numaraları adresleri ve adli siciliyle ilgili beyanı gerekmektedir.
İl veye ülke genelinde ki yardım toplama talepleri için Dilekçe ile valilik makamına (İl Dernekler Müdürlüğü) ilçe genelinde yardım toplamak için ise ilgili kaymakamlığa müracaat edilecektir.
GERÇEK KİŞİLERİN YARDIM TOPLAMA TALEPLERİNDE ; ( Sorumlu Kurul )
2860 sayılı Yardım Toplama Kanunu’ nun 11. maddesine göre en az üç kişiden ibaret sorumlu kurul oluşturmak zorundadırlar. Tüzel kişilerin sorumlu kurulu yönetim organlarıdır. Sorumlu kurulda görev alanlar ile değişikliklerin izin veren makama on gün içinde bildirilmesi gerekir.
Gerçek kişiler tarafından girişilecek yardım toplama faaliyetlerinde, bu iş için hazırlanacak özel makbuz veya biletler kullanılır.
Yardım toplamanın amacı, şekli, süresi, ne miktarda yardım toplanacağı ve mülki amirliğe sunulmak üzere dilekçe , dilekçe ekinde, Toplanacak yardım miktarını belirleyeme yarayacak rapor ve keşif özeti gibi belgeler, sorumlu kurul üyelerine ait 2’ şer adet vesikalık resim ile yine bu kişilerin TC Kimlik numaraları adresleri ve adli siciliyle ilgili beyanı gerekmektedir.
KURUMLARIN YARDIM TOPLAMA TALEPLERİNDE :
Personel, eş ve çocuklar için merkez ve taşra teşkilatında çalışanlardan yardım toplanabilmesi, kurum yetkili amirinin onayı ile en az üç kişiden oluşacak yardım toplama komisyonunun oluşturulması ve ilgili Valiliğin izne müteakip bankada hesap açtırılması yoluyla yapılacaktır.
Kurumun, personeli dışındaki kişi ve kuruluşlardan yardım toplama taleplerinde ise;
Görevlendirilecek kişilere ait 2’ şer adet vesikalık resim ile yine bu kişilerin TC Kimlik numaraları adresleri ile ilgili beyanı gerekmektedir.
AYRICA :
Tüzel Kişilerin 2860 Sayılı Yardım Toplama Kanunu’ Nun 6. Maddesine Göre İzin Almaksızın Yardım Toplayan Kuruluşlardan Sayılmaları İçin Yapacakları Müracaatlarında, Aşağıda Belirtilen Bilgi Ve Belgeler Bulunacaktır.
a) Müracaatta bulunan dernek ise kamu yararına çalışan dernek statüsünde olduğunu, vakıf ise vergi muafiyetine haiz olduğu gösteren Bakanlar kurulu kararının fotokopisi,
b) Yetkili kurulun konuyla ilgili kararı ( Genel Kurul Kararı)
c) Son üç yıla ait faaliyet raporu,
d) Vakıf senedi ya da dernek tüzüğü.
e) 2860 Sayılı Yardım Toplama Kanunu’ nda belirtilen yardım toplama şekillerinden hangisinin kullanılacağına ilişkin talep ve toplanan yardımlarla ne tür çalışmaların yapılacağının açıklanacağı yazı, Dörder nüsha halinde valiliğe bir dilekçe ekinde verilecektir.
Özellikle yardım toplama taleplerinin, müspet bir amaç için olması, müspet olmayan ve varsayımlara dayalı olarak yardım toplama taleplerinin olmaması gerekmektedir.